اطلس مال، سدراه خط 3 متروی تهران
عموم مردم تهران پروژه اطلس مال را از سال93 و زمانی که تبلیغات گسترده ای از آن ( که درآن زمان مراحل اولیه ساخت را میگذراند) در شهر خودنمایی میکرد می شناسند. تبلیغاتی که تقریبا در سریال های تلویزیونی، بیلبوردها،روزنامه هاو... آثاری از اطلس مال را نمایان می کرد. اخیرا و درست در زمانی که این مال بزرگ در آستانه افتتاح قرار گرفته است، اخبار ضدونقیضی پیرامون کور شدن خط سه متروی تهران به دلیل قرارگیری این مال در مسیری نادرست منتشر و سروصدای زیادی را به پا کرد و شنیه ها حاکی ازآن است که پروژه خط 3 مترو و پایان توسعه آن از نوبنیاد به سمت نیاوران را کور خواهد کرد.
باوجود اینکه اطلس مال از زیبایی ویژه ای در نما و طراحی برخوردار بوده و با نیت افزایش خدمت رسانی به ساکنان مناطق شمالی شهر تهران طراحی شده است، موضوع لزوم یا عدم لزوم عبور خط سه متروی تهران از زیر این مرکز خرید فاخر در رسانه های گوناگون مطرح و ارائه شد که ماهنامه تجارت طلایی قضاوت در رابطه با این موضوع خبرساز را به مخاطبانش واگذار می کند.
چندی پیش محسن هاشمی رییس شورای اسلامی شهر تهران در نشست سراسری مدیران سازمان بازرسی شهرداری تهران با اشاره به اینکه چرا به برخی تخلفات رسیدگی نمی شود، گفته بود: «درباره اطلس مال و همچنین ارگ مسئولان شهری بیایند گزارش بدهند که چطور به این‌ها مجوز دادند؟ ابتدا درخت‌ها را به بهانه پارکینگ قطع کردند و حالا تبدیل به مال شده است».
مترو در ایستگاه نوبنیاد متوقف شد
پروژه ای که گودبرداری عمیق آن برای ساخت 6 طبقه پارکینگ و 19 طبقه واحدهای اداری و تجاری، مانع عبور خط 3 مترو از زیر آن براساس نقشه‌های مصوب شد و باعث شد این خط در ایستگاه نوبنیاد متوقف شود. در این رابطه محسن پورسیدآقایی، معاون حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران گفته است: «آن عزیز طرفدار مترو بد نیست توضیح دهد که چرا امتداد خط 3 به نیاوران را به خاطر فروش زمین و آسمان شهر، کور کردند و با دادن مجوز به اطلس مال در پاسداران و فرو رفتن پایه‌های این ساختمان در عمق زمینی که باید در آن تونل مترو احداث می‌شد، امتداد این خط به سمت نیاوران را کور کردند و شهروندان تهرانی از یکی از انشعابات خط 3 محروم شدند. ما هر چه تلاش کرده‌ایم در آن بخش شهر از لحاظ مهندسی راه حلی پیدا کنیم که مسیر تازه‌ای جایگزین مسیر کور شده پیدا شود، امکان پذیر نیست».
معاون شهردار تهران معتقد است:«این اتفاق فاجعه‌بار - که به‌خاطر منافع مالی ساختمانی بالای سر خط 3 مترو و در مسیر نقشه‌های مصوب مترو ساخته شود و عمق آن به اندازه‌ای باشد که دیگر نتوان مترو را در این بخش توسعه داد- قابل جبران نیست، این فاجعه سالیان سال روی منطقه اثر خواهد گذاشت». در ادامه پورسیدآقایی تاکید می کند که همین پروژه باعث بسته شدن خط متروی شمال تهران شد. او می گوید:«دوستان طرفدار بسته شدن پرونده مترو بودند اما پرونده توسعه شمالی شهر تهران بسته شد و شهروندان آن، از داشتن مترو محروم شدند».
آنچه معاون شهردار تهران می‌گوید، تنها ضرر شهر از این اقدام شهردار اسبق نیست. 170 متر تونل بعد از ایستگاه نوبنیاد حفاری شده است. این تونل که انتهایش به دیوار بتنی می‌رسد، حتی مقاوم سازی نشده و یکی از نقاط آسیب پذیر شهر در زمان زلزله است. به عبارتی دیگر، مدیران گذشته شهر بعد از دادن مجوز به این مجتمع تجاری اداری - که روزگاری قرار بود پارکینگ نیاوران شود و کمبود محل پارک در منطقه را برطرف کند- یک نقطه ناایمن نیز ایجاد کردند و در حالی که هنوز درد ترافیک همیشگی منطقه برای ساکنان کم رنگ نشده بود، دچار چالش محرومیت همیشگی از مترو و ناایمنی ناشی از آن شدند.
در یکی از پایگاه های خبری آمده است: «طبق پیش‌بینی و جانمایی صورت گرفته در طرح تفصیلی شهر تهران، این زمین محل احداث ایستگاه مترو بوده که پس از فروش به شرکت اطلس ایرانیان برای احداث «پروژه اطلس مال» مکان ساخت ایستگاه مترو به محل دیگری منتقل شده است!» در پی اعتراض شهروندان ساکن منطقه نیاوران به احداث پروژه اطلس مال، بررسی نحوه واگذاری و فروش زمین این پروژه در دستور کار شورای عالی شهرسازی و معماری قرار گرفت. بررسی این پروژه در رسانه‌ها نیز بازتاب زیادی داشت. مالکیت این پروژه در تاریخ 89.7.29 از شهرداری تهران به شرکت سرمایه گذاری اطلس ایرانیان واگذار و در تاریخ 91.12.28 پروانه ساخت آن توسط شهرداری منطقه یک صادر شد.
معماری نیوز در گزارشی به نمونه کوچکی از نتیجه و عواقب این تغییر کاربری که هزینه زیادی را متوجه شهرداری تهران، شرکت بهره برداری راه آهن شهری تهران و حومه (مترو) و بیت المال می کند، پرداخته و نوشته است:« طبق پیش بینی و جانمایی صورت گرفته در طرح تفصیلی شهر تهران، این زمین قرار بود محل احداث ایستگاه مترو باشد که پس از فروش و واگذاری به شرکت اطلس ایرانیان برای احداث پروژه اطلس مال، مکان ساخت ایستگاه مترو به زمین دیگری منتقل شد!تغییر مکان ایستگاه مترو از چند منظر قابل توجه است. اول اینکه با توجه به وجود قنات‌های بسیار زیاد در این منطقه، قطعا مهندس مشاور این پروژه از نظر طراحی و مکان‌یابی، این مکان را مناسب برای احداث ایستگاه مترو تشخیص داده است.
این زمین در مالکیت شهرداری تهران بوده و اختصاص دادن آن به شرکت مترو برای ساخت ایستگاه قطعا به صرفه بوده و هزینه زیادی را برای بودجه شهرداری تهران که بیشتر آن از فروش تراکم و شهر فروشی تامین شده است، نخواهد داشت.از سویی کاربری این زمین طبق طرح تفصیلی پارکینگ است و با احداث پارکینگ طبقاتی روی ایستگاه مترو، بار ترافیکی منطقه به‌طور قابل توجهی کاهش می یابد. و دیگر اینکه خرید زمینی با متراژ بالا به‌جای زمین فروخته شده به پروژه اطلس مال جهت احداث ایستگاه مترو، قطعا هزینه زیادی را برای شهرداری و شرکت بهره برداری راه آهن شهری تهران و حومه (مترو) خواهد داشت.
رد ادعاهای ساخت مترو
در حالی که نگرانی‌ها برای از بین رفتن خط 3 متروی تهران وجود دارد، معاون حمل‌ونقل و ترافیک قالیباف در شهرداری تهران این موضوع را تکذیب کرده و گفته این موضوع فرافکنی است. جعفر تشکری هاشمی معاون پیشین توسعه منابع انسانی شهرداری سابق در توضیح کور شدن خط 3 متروی تهران گفت: «موضوع مطرح شده توسط مدیریت شهری کنونی مبنی بر کور شدن خط 3 و اینکه در برنامه‌های اصلی متروی تهران قرار داشته فرافکنی‌ای بیش نیست؛ چرا که خط 3 به عنوان یک طرح پیشنهادی و در اولویت‌های بعدی ما در دست اعمال برنامه‌های لازم الاجرا بود».
تشکری هاشمی با عدم تایید ضرورت رد شدن خط 3 تهران از پروژه اطلس مال گفت: «با توجه به اینکه معمولا خطوط مترو از زیر خیابان‌ها و بزرگراه‌ها به سبب عدم ایجاد مزاحمت صوتی برای شهروندان ساخته می‌شوند، از این رو تنها در مواردی مترو از زیر ساختمان‌ها یا از زیر اطلس مال می‌تواند عبور کند که امکان آن فراهم باشد. در بسیاری از مواردی که درساخت خطوط مترو مشکلی ایجاد می‌شد، مشاوران و متخصصان مربوطه با ایجاد مسیر اصلاحی امکان رفع مشکل را ایجاد می‌کردند؛بنابراین این امر در ساخت مترو عادی و طبیعی است. بی شک کسانی که موضوع خط 3 را رسانه‌ای و مطرح کرده‌اند، اطلاعی از ساخت و ساز مترو ندارند؛ چرا که گاهی با معارض‌هایی در زیر زمین مواجه می‌شدیم که با اندک تغییری امکان از بین بردن معارض‌ها وجود داشت. از این رو اینکه الزاما مترو قرار بوده از زیر اطلس مال عبور کند چنین ضرورتی در هیچ جا به تایید نرسیده است. اصراری هم وجود ندارد که خط 3 مترو حتما از داخل اطلس مال عبور کند
داستان هایی که تکرار می شوند
محمد علیخانی، رییس کمیسیون حمل‌ونقل و ترافیک شورای شهر تهران نیز درباره کور شدن پارکینگ مترو به علت تصرف پروژه اطلس مال می گوید:«خطی از مترو بود که از اقدسیه می آمد و به نیاوران می‌رسید و مترو را پوشش می داد. همچنین یک ایستگاه در محل پارکینگ وجود داشت که در کنار مرکز تحقیقات استراتژیک بود و زمین مال سازمان ترافیک بود که به عنوان پارکینگ استفاده می‌شد. در همان جا محل ایستگاه مترو طراحی شده بود و مترو باید به آنجا می رفت و از آنجا به نیاوران که متاسفانه از بین رفت. این یک موقعیت مناسبی برای شهرداری بود که می توانست ایستگاه مترو داشته و دسترسی آن راحت باشد».
اما شاید بهتر بود تا این اظهارنظرهای کارشناسانه در همان روزهای ابتدایی و قبل از ارائه مجوز ساخت به موضوع سدراه شدن این مجموعه بنام در معرض خط سه متروی تهران می پرداخت. چراکه مدت کوتاهی تا افتتاح اطلس مال باقی مانده است.
ضمن آنکه هزینه ی زیادی خرج شده و سرمایه های بسیاری نیز از سوی سرمایه گذاران در این مسیر گذاشته شده است. البته نباید فراموش کرد که این مال بزرگ و شاخص در شهرتهران، پس از بهره برداری و آغاز بکار می تواند درزمینه اشتغالزایی نیز اثرگذاری خوبی داشته باشد و قطعا چند هزار جوان جویای کار و چندین صنف می توانند در آن به کسب و کار بپردازند.
حال باوجود آنکه پروژه مذکور ساخته شده و درحال تکمیل شدن است، به نظر می رسد بجای اظهارنظر های مختلف که تنها ذهن سرمایه گزاران پرتعداد این پروژه را مشوش خواهد کرد، شهرداری تهران به فکر راه حل اجرایی باشد چراکه پروژه به اتمام سیده و در آستانه افتتاح است.
همچنین بنابر اظهارات مدیران شهری، 170 متر تونل پس از ایستگاه متروی نوبنیاد حفر شده است. پس بهتر است هرچه زودتر چاره ای عاجل برای ایستگاه متروی مورد مناقشه اندیشیده شود.
